Hệ vi khuẩn đường ruột, chúng ta biết sự có mặt của nó nhưng chưa hiểu đầy đủ về nó. Ngày nay nó được so sánh như một bộ phận trong cơ thể con người, nó có vai trò quan trọng đối với sức khỏe.
Vậy nó là gì? Trước đây, được gọi là “dòng vi sinh vật đường ruột“, hệ vi khuẩn đường ruột gồm vài 100.000 tỉ vi khuẩn, chúng phát triển và chung sống trong ống tiêu hóa của chúng ta. Hệ vi khuẩn đường ruột của mỗi người thì duy nhất và phát triển trong suốt cuộc sống của mình.
Hệ vi khuẩn đường ruột là gì?
Hệ vi khuẩn đường ruột ( thường gọi là các dòng vi sinh vật đường ruột ), bao gồm các vi sinh vật sinh sống và phát triển trong ống tiêu hóa. Là một phần trong ống tiêu hóa, hệ vi khuẩn đường ruột gồm vài trăm ngàn tỉ vi khuẩn, gấp 10 lần số lượng tế bào trong cơ thể.
Trong số các vi khuẩn đó, người ta phân biệt 800 đến 1000 chủng loại khác nhau đối với một người trưởng thành.
Cơ chế hoạt động của hệ vi khuẩn đường ruột
Các vi khuẩn sống chung bên trong ống tiêu hóa. Chúng bám vào thành ống tiêu hóa nhờ vào màng mỏng sinh học, màng này bảo vệ chúng không bị cuốn trôi theo, sự vận chuyển thức ăn trong ống tiêu hóa.
Hệ vi khuẩn riêng biệt cho mỗi cá nhân, không phát triển đồng nhất trong hệ sinh thái đường tiêu hóa. Tỷ trọng của hệ vi khuẩn tối thiểu trong dạ dày và tối đa trong ruột già. Hệ vi khuẩn đường ruột là một bộ phận ổn định: khi con người trưởng thành, thành phần của nó phát triển ít hơn .
Chính từ khi mới, sinh ra đời cho đến khi từ 65-70 tuổi, sự đa dạng về chủng loại thay đổi nhiều nhất
Khi mới sinh ra : hệ vi khuẩn của bé sơ sinh đã có một nhóm vi khuẩn đầu tiên do tiếp xúc với mẹ và do tiếp xúc với môi trường xung quanh. Hệ vi khuẩn đường ruột phát triển từ từ đến 2-3 tuổi, một giai đoạn trưởng thành. Sự đa dạng chủng loại của nó lúc đó gần giống với hệ vi khuẩn của một người trưởng thành
Hệ vi khuẩn bắt đầu sang giai đoạn trưởng thành mới, ở người lớn tuổi vì có thêm những loài vi khuẩn mới
Vai trò của hệ vi khuẩn đường ruột với sức khỏe
1 Tiêu hóa thức ăn
Thức ăn chưa tiêu hóa trong ruột non được lên men bởi hệ vi khuẩn đường ruột trong ruột già. Một chức năng đầu tiên cho sự tiêu hóa hằng ngày của chúng ta có lợi cho cơ thể, vì nó đưa vào vào cơ thể các axit béo dây ngắn .
2 Hàng rào ngăn chặn vi trùng
Cơ thể được bảo vệ chống các vi trùng gây bệnh nhờ vào hàng rào ngăn chặn bởi hệ vi khuẩn đường ruột (nhất là những vi khuẩn nguy hiểm cơ hội đối với sức khỏe con người )
3 Phát triển hệ miễn dịch
Hệ vi khuẩn đường ruột có tác dụng kích thích thường xuyên hệ miễn dịch ( nên biết rằng gần 60 % tế bào miễn dịch của chúng ta có trong đường ruột )
Nhiều nghiên cứu khoa học hướng vào sự tiến hóa của hệ vi khuẩn đường ruột, nhằm phân loại chính xác những biến đổi của chúng và đưa ra những cách cải thiện hệ vi khuẩn có lợi cho sức khỏe nhất là thông qua những yếu tố làm biến đổi chúng bằng probiotique và prebiotique
Khái niệm Probiotic
Lợi khuẩn Probiotic là một loại lợi khuẩn thuộc nhóm các vi khuẩn sống và là những vi sinh vật sống, chủ yếu đây là vi khuẩn, tương tự các vi sinh vật có lợi tự nhiên được tìm thấy trong ruột. Chúng còn được gọi là “vi khuẩn thân thiện” hay “vi khuẩn có lợi” (vi khuẩn có lợi cho con người), những vi khuẩn này được bổ sung vào chế độ ăn nhằm cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột để cải thiện sức khỏe. Đây là những vi sinh vật còn sống khi đưa vào cơ thể một lượng đầy đủ sẽ có lợi cho sức khỏe của ký chủ.
Theo nghĩa gốc, “biotic” hay “biosis” từ chữ “life” là đời sống, và “pro” là thân thiện, nên probiotic có thể hiểu theo nghĩa cái gì thân thiện với đời sống con người. Hiểu sát nghĩa hơn, đó là chất bổ sung dinh dưỡng chứa những vi khuẩn hay vi nấm có ích.
Theo định nghĩa của Tổ chức lương nông thế giới (FAO) hay Tổ chức y tế thế giới (WHO), probiotic là những vi sinh vật còn sống khi đưa vào cơ thể một lượng đầy đủ sẽ có lợi cho sức khỏe của ký chủ.
Vi khuẩn lành mạnh này là một phần của hệ thống miễn dịch và giúp ngăn ngừa nhiễm trùng. Trong ruột, chúng phá vỡ các thực phẩm con người ăn vào để cung cấp một nguồn năng lượng cho các tế bào trong ruột.
Probiotic được tìm thấy trong thực phẩm và cả các chất bổ sung (probiotic có thể là tự nhiên hoặc đã được thêm vào trong giai đoạn chế biến). Các thực phẩm này gồm sữa chua, đồ uống từ sữa chua, sữa lên men và chưa lên men, đậu tương lên men và một số nước hoa quả, đồ uống đậu nành.
Vai trò của Probiotic với hệ tiêu hóa
Tác động trên mô biểu bì ruột
Đẩy mạnh sự liên kết chặt giữa những tế bào biểu mô.
Giảm việc kích thích bài tiết và những hậu quả do bị viêm của sự lây nhiễm vi khuẩn.
Đẩy mạnh sự tạo ra các phân tử phòng vệ như chất nhầy.
Tác động miễn dịch
Probiotic được xem như là phương tiện phân phát các phân tử kháng viêm cho đường ruột. Cụ thể:
Đẩy mạnh sự báo hiệu cho tế bào chủ để làm giảm đáp ứng viêm.
Tạo đáp ứng miễn dịch để làm giảm dị ứng.
Cải thiện hệ vi sinh vật đường ruột, ngăn ngừa tiêu chảy và táo bón
Tác động đến vi khuẩn đường ruột
Điều chỉnh thành phần cấu tạo của vi khuẩn đường ruột. Sự sống sót của probiotic được tiêu hóa ở những phần khác nhau của bộ phận tiêu hóa thì khác nhau giữa các giống. Khi tập trung ở khoang ruột, chúng tạo nên sự cân bằng tạm thời của hệ sinh thái đường ruột, sự thay đổi này được nhận thấy một vài ngày sau khi bắt đầu tiêu thụ thực phẩm có probiotic, phụ thuộc vào công dụng và liều lượng của giống vi khuẩn.
Kết quả chỉ ra rằng với sự tiêu thụ thường xuyên, vi khuẩn định cư một cách tạm thời trong ruột, một khi chấm dứt sự tiêu thụ thì số lượng vi sinh vật probiotic sẽ giảm xuống. Điều này thì đúng cho tất cả các loại probiotic.
Vi khuẩn probiotic điều hòa hoạt động trao đổi chất của sinh vật đường ruột. Probiotic có thể làm giảm pH của bộ phận tiêu hóa và có thể theo cách đó sẽ gây cản trở cho hoạt động tiết ra enzyme của sinh vật đường ruột.
Đồng thời tăng sự dung nạp đường lactose: giúp tránh khỏi tình trạng đầy hơi, khó tiêu khi hấp thu những loại thức ăn có chứa nhiều lactose và làm tăng vi khuẩn có lợi và giảm vi khuẩn gây hại.
Một số vai trò khác đối với cơ thể
Chống dị ứng: thực phẩm probiotic góp phần chống lại một số dị ứng của cơ thể, cung cấp nhiều chất quan trọng cho cơ thể như (folic acid, niacin, riboflavin, vitamin B6 và B12).
Chống ung thư: nhiều nghiên cứu cho thấy các vi khuẩn probiotic có thể làm giảm nguy cơ ung thư ruột kết và ung thư bàng quang. Ngoài ra còn có tác dụng khử chất độc gây ung thư có trong cơ thể và làm chậm sự phát triển của các khối u bướu.
Probiotic có tác dụng làm giảm nồng độ cholesterol trong huyết thanh, làm giảm huyết áp cao. Ngoài ra còn giúp nhanh chóng bình phục sau khi mắc bệnh tiêu chảy và sử dụng nhiều kháng sinh.
Lên men (levure).
Prebiotique là chất xơ hòa tan, chủ yếu là các Oligosaccharides là những hợp chất nguồn gốc thực vật khi vào cơ thể, lên men làm thay đổi thành phần hay hoạt tính của hệ vi khuẩn đường ruột. Prebiotiques kích thích ở ruột già sự phát triển hay hoạt tính của một vài loại vi khuẩn có khả năng làm cải thiện chức năng hệ vi khuẩn đường ruột.
Một số Prebiotique: củ hành, tỏi, tiêu sọ, măng tây, lúa mì, gạo, yến mạch, chuối, củ hạ, rau chicore ( diếp xoăn ) hay tim artisô ……chúng lên men trong ruột già, bảo đảm sức khỏe của bạn đồng thời là nguồn thức ăn nuôi dưỡng các probiotique tồn tại và phát triển trong ống tiêu hóa.
Quá trình trao đổi chất của vi sinh vật đường ruột cung cấp nguồn năng lượng quan trọng cho thành ruột, cung cấp đến 50% năng lượng hàng ngày cho tế bào biểu mô ruột kết (colonocytes) bằng cách lên men carbohydrates thành axit hữu cơ, chủ yếu là buryrate, trong trường hợp trẻ em bú mẹ là lactate.
Những ích lợi rõ ràng đối với sức khỏe do probiotics mang lại là giảm các triệu chứng về suy hấp thụ lactose, kích thích tiêu hóa, kìm hãm chất gây ung thư và giảm hàm lượng cholesterol trong máu
