Người cao tuổi sức đề kháng yếu, chức năng hệ tiêu hóa suy giảm hơn trước nên thường dẫn tới nhiều chứng bệnh như rối loạn tiêu hóa. Họ thường cảm thấy mệt mỏi, ăn không ngon miệng cùng với những triệu chứng khó chịu như đầu hơi, chướng bụng, đi ngoài phân lỏng, táo bón… Vậy nguyên nhân, điều trị và cách phòng tránh tình trạng này như thế nào?

Các dạng rối loạn tiêu hóa ở người cao tuổi

 

 

Sức đề kháng yếu người cao tuổi dễ bị nhiều bệnh tấn ng trong đó thường gặp là các bệnh về đường tiêu hóa. Một số người gặp phải tình trạng ăn không ngon, hoặc dễ bị nghẹn cho dù họ nhai rất chậm và kỹ. Nguyên nhân do bộ phận tiêu hóa đang dần dần bị teo xơ theo năm tháng vì vậy sự co bóp của đường tiêu hóa cũng bị giảm nhất là ở thực quản.

 

Hệ tiêu hóa bị suy giảm chức năng và men tiêu hóa của hệ đường ruột cũng bị suy giảm một cách đáng kể do đó người già thường dễ bị sôi bụng, đầy hơi, đi ngoài phân không thành khuôn đặc biệt là khi ăn nhiều thức ăn chứa dầu mỡ hoặc nhiều đạm. Vì vậy, họ thường ngại ăn những món ăn bổ dưỡng và chứa nhiều đạm.

 

Táo bón là tình trạng khá phổ biến ở người già. Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây táo bón cho người cao tuổi nhưng có một số lý do thường gặp nhất là do chức năng và hệ men tiêu hóa của đường ruột giảm sút, do ít vận động và đặc biệt là do trong chế độ ăn uống của họ ít rau quả, thêm vào đó lại uống khá ít nước. Táo bón gây ra một số hậu quả như mệt mỏi do các chất độc tố có trong phân, trong đó rất nhiều độc tố của vi khuẩn ngấm vào máu. Táo bón rất dễ gây nên bệnh trĩ, nứt kẽ hậu môn cho nên mỗi lần đi ngoài khiến người bệnh rất sợ vì phải rặn mạnh mà rặn mạnh thì đau, chảy máu. Đây cũng là lý do mà táo bón ngày càng nặng thêm gây cảm giác đau quặn bụng, nhất là vùng bụng dưới và 2 hố chậu dễ nhầm lẫn với bệnh tiết niệu hoặc viêm sỏi, viêm ruột thừa ….

 

Người già sức khỏe yếu, việc đi lại gặp nhiều khó khăn cộng với sự sat sút về trí tuệ làm cho việc táo bón kéo dài gây ra nhiều bất tiện cho bản thân người bệnh và người nhà. Tinh thần không tốt, căng thẳng cũng làm cho tình trạng táo bón trở nên trầm trọng hơn.

Nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa ở người già

 

Khi tuổi cao, các cơ quan của cơ thể trong đó có hệ tiêu hóa bị suy giảm chức năng. Người cao tuổi thường dễ mắc các bệnh tiêu hóa do:

 

Chức năng cơ học của hệ tiêu hóa bị suy yếu như răng yếu không nhai kỹ thức ăn, nhu động của thực quản yếu nên hay bị nghẹn, nhu động dạ dày, ruột suy giảm nên việc nhào trộn và vận chuyển thức ăn bị chậm.

 

Chức năng tiết các dịch tiêu hóa như nước bọt, dịch vị, dịch tụy, dịch mật, dịch ruột cũng bị giảm đáng kể cả về số lượng và chất lượng nên khả năng tiêu hóa thức ăn bị kém

 

Các lớp niêm mạc đường tiêu hóa cũng suy giảm do tuổi tác, các mạch máu tưới các cơ quan tiêu hóa bị xơ vữa nên lượng máu tới các cơ quan này bị giảm sút từ đó dẫn đến việc hấp thu các chất rất kém.

Điều trị rối loạn tiêu hóa ở người cao tuổi

 

Những rối loạn tiêu hóa ở người cao tuổi nếu bị trong thời gian ngắn từ 2 – 3 ngày thì nhìn chung không gây ra những biến chứng gì đặc biệt nếu được điều trị kịp thời và dứt điểm. Nhưng nếu tình trạng này kéo dài quá lâu sẽ gây nhiều hệ lụy chẳng hạn như: Rối loạn nuốt có thể gây viêm phổi do sặc, nuốt nghẹn hoặc do hội chứng kém hấp thu kéo dài khiến cho việc cung cấp dinh dưỡng bị suy giảm. Từ đó người bệnh có thể gặp một số biến chứng như suy dinh dưỡng, nhiễm khuẩn đường hô hấp, tiết niệu…

 

Tình trạng tiêu chảy cấp và mạn tính đều khiến cơ thể mất chất điện giải và suy kiệt nhanh chóng. Không những vậy chất lượng cuộc sống của người bệnh cũng bị suy giảm do cơ thể mệt mỏi, đau đớn, ăn uống kém ngon, lúc nào cũng lo lắng bệnh tật dẫn tới hiện tượng như đau đầu, mất ngủ triền miên…

 

Những bệnh lý rối loạn tiêu hóa có tính chất cấp tính như tiêu chảy do nhiễm độc hoặc nhiễm khuản, đầy bụng chướng hơi do thức ăn có thể dễ dàng xử lý. Nhưng những trường hợp mạn tính, có nguyên nhân do bệnh lý tổn thương hoặc do thoái hóa của các cơ quan tiêu hóa như: Gan, mật, tụy, dạ dày…cần điều trị phức tạp và tìm đúng nguyên nhân để điều trị dứt điểm.

Phòng ngừa rối loạn tiêu hóa người già

 

Một số biện pháp dự phòng cho người già chẳng hạn như có một chế độ ăn hợp lý như:

 

  • Hạn chế mỡ động vật, thay bằng dầu thực vật
  • Không nên ăn quá nhiều thức ăn loại thịt đỏ khó tiêu như thịt bò, thịt trâu, thịt cừu
  • Dùng những thực phẩm vừa đảm bảo cung cấp đủ chất lại vừa dễ tiêu như quả tươi, rau xanh, ngũ cốc, hạt vừng, lạc.
  • Một số loại hoa quả tốt như đu đủ, chuối, cam vắt nước vừa dễ nhai nuốt vừa cung cấp đủ các loại vitamin và các chất điện giải như kali.
  • Cung cấp thêm một cơ số chất đạm, là những loại đạm dễ tiêu như tôm cá, thịt lợn và chất béo như dầu thực vật.
  • Chế biến thức ăn cần đảm bảo vệ sinh và độ chín cần thiết
  • Không nên sử dụng thức ăn chế biến dạng tái, gỏi bởi chúng dễ gây đầy hơi, chướng bụng…
  • Chia nhỏ nhiều bữa trong ngày không nên ăn quá nhiều thức ăn một lúc
  • Khi ăn người cao tuổi nên tập trung, tránh vừa ăn vừa xem tivi, vừa ăn vừa nói chuyện… làm phân tâm, dễ gây sặc, nghẹn. Tránh ăn những thức ăn lạ mà cơ thể chưa quen.
  • Tốt nhất là không uống rượu, bia hoặc các đồ uống có cồn khác.
  • Tập luyện thể dục nhẹ nhàng, tăng cường vận động phù hợp với sức khỏe ví dụ như khí ng dưỡng sinh, đi bộ…giúp cho hệ tiêu hóa của người cao tuổi hoạt động tốt hơn.

 

Một điều hết sức quan trọng là khi thấy có các biểu hiện rối loạn tiêu hóa kéo dài, các cụ nên khẩn trương tới ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị.